حکمت ۸ نهج‌البلاغه

متن حکمت ۸

«مَن لَمْ يَنْـفَعْهُ ظَنَّهُ لَمْ يَضُرَّهُ تَحَرِّيهُ.»

ترجمه

کسی که گمانِ (خیر) او سودی برایش نیاورد، جست‌وجوی (دلیل) نیز به او زیانی نمی‌رساند.

یا به تعبیر روان‌تر:

اگر انسان از گمان نیک بهره‌ای نمی‌برد، دقت و احتیاط کردن هم ضرری به او نمی‌زند.

توضیح ساده

این حکمت درباره احتیاط، دقت و دوراندیشی در زندگی است.

✔ امام علی(ع) می‌فرمایند: اگر انسان فقط با حدس و گمان پیش برود و از آن سودی به دست نیاورد، بهتر است دقیق‌تر بررسی کند و احتیاط به خرج دهد؛ چون احتیاط هیچ ضرری ندارد.

یعنی:

در کارها به گمان و حدس اکتفا نکن.

اگر مطمئن نیستی، بررسی بیشتر کن.

احتیاط همیشه بهتر از عجله و تصمیم روی شک است.

نمونه‌های کاربردی

اگر در سلامتیِ کودک فقط «گمان» داری که مشکلی نیست، بهتر است کمی بررسی کنی یا دکتر ببری.

اگر در خرید یا معامله شک داری، بررسی و تحقیق ضرری ندارد.

اگر در قضاوت درباره آدم‌ها مطمئن نیستی، عجله نکن و احتیاط کن.