حکمت ۱۴ نهجالبلاغه
متن عربی:
قِيمَةُ كُلِّ امْرِئٍ مَا يُحْسِنُهُ.
ترجمه فارسی:
ارزش هر انسان به اندازه چیزی است که آن را نیکو انجام میدهد.
توضیح کوتاه: امام علی(ع) میفرمایند معیار ارزش انسان، مهارت، دانش و کار نیک اوست؛ نه ظاهر، ثروت یا مقام. هرچه انسان در کاری مفیدتر و درستتر باشد، ارزش واقعیاش بالاتر است.
حکمت ۱۳ نهجالبلاغه
متن عربی:
قِیمَةُ کُلِّ امْرِئٍ مَا یُحْسِنُهُ.
ترجمه فارسی:
ارزش هر انسان به اندازه چیزی است که آن را نیکو انجام میدهد (مهارت و تواناییاش).
توضیح کوتاه: امیرالمؤمنین(ع) میفرمایند معیار ارزش انسان، نسب، ظاهر یا ادعا نیست؛ بلکه تواناییها، دانش و عملِ درست اوست. هرچه انسان در کاری مفیدتر و ماهرتر باشد، ارزش واقعیاش بیشتر نمایان میشود.
📜 حکمت ۱۲ نهجالبلاغه
🔹 متن عربی:
لَا مَالَ أَعْوَدُ مِنَ الْعَقْلِ، وَلَا فَقْرَ أَشَدُّ مِنَ الْجَهْلِ، وَلَا وَحْدَةَ أَوْحَشُ مِنَ الْعُجْبِ، وَلَا مُظَاهَرَةَ أَوْثَقُ مِنَ الْمُشَاوَرَةِ.
🔹 ترجمه فارسی:
هیچ ثروتی سودمندتر از عقل نیست،
و هیچ فقیری سختتر از نادانی وجود ندارد،
و هیچ تنهاییای وحشتناکتر از خودپسندی نیست،
و هیچ پشتیبانیای استوارتر از مشورت نیست.
🔹 پیام و توضیح اخلاقی:
امیرالمؤمنین علیهالسلام در این حکمت، معیارهای واقعی ارزش انسان را بیان میکند.
ثروت حقیقی، عقل و اندیشه سالم است نه دارایی مادی.
نادانی انسان را از رشد و سعادت محروم میکند و بدترین نوع فقر است.
خودبینی و غرور، انسان را از دیگران جدا میکند و به تنهایی میکشاند.
و در نهایت، مشورت با دیگران بهترین راه برای تصمیمگیری درست و موفقیت در زندگی است.
در حِکمت یازدهم نهجالبلاغه امام علی (علیهالسلام) یک پند انسانی و اخلاقی بسیار عمیق بیان میکنند که درباره رفتار با دشمن بعد از پیروزی است:
📜 متن فارسی حکمت ۱۱ (معنی):
امام علی (علیهالسلام) فرمود:
🔹 اگر بر دشمنت غالب شدی، بخشش و عفو او را شکرگزاری خود از قدرتی که خداوند به تو داده قرار ده.
📌 شرح و تفسیر حکمت:
این حکمت به ما میآموزد که بخشش و گذشت، بهترین نوع سپاسگزاری از توان و قدرتی است که خداوند به انسان داده است.
وقتی انسانی در موقعیتی قرار میگیرد که میتواند تحقیر یا انتقام بگیرد، گذشت و عفو از آن سختتر و بالاترِ اخلاقیتر است.
در واقع، قدرت واقعی انسان در کسی متجلی میشود که بدی را با خوبی پاسخ میدهد و دشمنی را به لطف تبدیل میکند.
💡 پیام اخلاقی این حکمت:
این حکمت به ما یادآوری میکند که شکرگزاری از نعمتی مثل قدرت و توانایی فقط در گفتار نیست؛ بلکه در عمل متواضعانه و مهربانانه نسبت به دیگران ـ حتی نسبت به دشمنان ـ ظاهر میشود. بخشش و عفو نشانهی رشد انسانی و اخلاقی است، نه ضعف.
حکمت ۱۰ نهجالبلاغه این است:
متن حکمت:
«خداوند دلها را به نور خرد روشن کرده و آن را به نور علم آراسته است و هر کس با نور خرد و علم خداوند همراه شود، از فتنهها و تاریکیها در امان خواهد بود.»
شرح کوتاه:
در این حکمت، حضرت علی (ع) اهمیت خرد و علم را بیان میکنند. دل انسان با نور خرد روشن میشود و علم، آن را زینت میدهد. کسی که با علم و خرد الهی همراه باشد، در برابر خطاها و مشکلات زندگی مقاوم میشود و در تاریکیها گم نمیشود.
