بعد از بررسی منابع حدیثی معتبر، چیزی که به صورت روشن و قطعی در متون معتبر یافت نشد حدیثی است که به صراحت بگوید حضرت معصومه سلاماللهعلیها «به شهادت» رسیدهاند.
آنچه موجود است چند نکته است:
آنچه در منابع آمده است
حدیث دهم: وفات حضرت معصومه
در کتاب کامل الزیارات، از امام جواد علیهالسلام آمده است:
«مَن زارَ قَبرَ عَمَّتی بِقُمَّ فَلَهُ الجَنَّةُ»
یعنی: «هر کس قبر عمهام را در قم زیارت کند، بهشت از آن اوست.»
این حدیث اشاره به فضیلت زیارت دارد و نه شهادت.
حادثهای که بعضی مورخان به عنوان شهادت تلقی کردهاند
برخی منابع تاریخی (غیر حدیثی) گزارش میدهند که حضرت معصومه در مسیر حرکت از مدینه به سمت ایران، در ساوه دچار مسمومیت یا آسیب شدهاند و سپس به قم منتقل شدند و پس از مدتی در قم رحلت کردهاند. از این رو برخی گفتهاند که آن وفات «شهادت» بوده است.
اما این روایت بیشتر در منابع تاریخی و تفسیری است، نه حدیثات معتبر با سند قوی.
پذیرفتن عنوان «شهادت» تحت شرایط تفسیر و تأویل
برخی علما در بحوث تفسیری گفتهاند: اگر وفات ایشان ناشی از ظلم، مسمومیت یا فشار حکومتی بوده باشد، میتوان تعبیر شهیده را برای ایشان به کار برد.
اما این تعبیر بیشتر یک برداشت تفسیر شده است، نه حدیثی که خود بگوید «شهادت شد».
نقد بر اسناد احادیث مربوط به حضرت معصومه
برخی متکلمین و پژوهشگران حدیث گفتهاند که بسیاری از احادیث منتسب به حضرت معصومه، سند محکم ندارند و باید در اعتبار آنها تردید کرد. مثلاً گفته شده است که تنها دو حدیث معتبر در رابطه با ایشان وجود دارد.
نتیجه
هیچ حدیث معتبر و موثق که دقیقاً بگوید «حضرت معصومه به شهادت رسیدند» در کتب حدیثی مشهور به چشم نمیخورد.
آنچه هست، روایتهایی درباره فضیلت زیارت ایشان، و گزارشهای تاریخی درباره احتمال مسمومیت یا فشار در مسیر، که برخی آن را تعبیر به شهادت کردهاند.
بنابراین اگر بخواهیم پایبند به ملاکهای حدیثشناسی باشیم، نمیتوان گفت که «شهید بودن» ایشان بر اساس یک حدیث قطعی ثابت است.
فرم در حال بارگذاری ...
